Θα ξεκινήσω από πολύ παλιά. Θα σας θυμίσω το σχέδιο του προϊστορικού εκείνου ανθρώπου στο σπήλαιο της Ατλαμίρα, στην Ισπανία. Τι άραγε να ήταν αυτό που ώθησε τον άνθρωπο της λίθινης εποχής να ζωγραφίσει ενώ, για παράδειγμα, του έλειπαν τα βασικά;

Στο σήμερα… Φανταστείτε πώς θα ήταν η ζωή μας χωρίς την τέχνη. Η πόλη μας, το σχολείο, τα παιδιά. Χωρίς μουσική, θέατρο, κινηματογράφο, λογοτεχνία, χορό, ζωγραφική. Κι ακόμα… μπορείς να φανταστείς την γιαγιά σου χωρίς υφαντά; Θα ήμασταν όλοι πολύ βαρετοί. Γκρίζοι… Νομίζω ότι χωρίς νότες, λέξεις, πινελιές, η ζωή μας θα ήταν απλώς μια βουβή πορεία προς την φθορά.

Προσωπικά, στη ζωή μου είναι απαραίτητη η ζωγραφική. Άλλωστε ζωγράφιζα από πάρα πολύ μικρό παιδί. Κι αυτό που πάντα μου άρεσε ήταν ότι η ζωγραφική κάνει τους ανθρώπους να «συνταξιδεύουν». Ονειρεύονται μαζί, χαίρονται ή θλίβονται αντικρύζοντας έναν πίνακα. Οραματίζονται έναν ιδεατό κόσμο.

Για μένα, ένα πράγμα είναι σίγουρο∙ πως η ζωγραφική σε κάνει καλύτερο άνθρωπο. Σε βοηθάει να ξεδιαλύνεις τα δικά σου στοιχεία, την αισθητική σου, να αποβάλλεις τον μιμητισμό σου. Στην θέα ενός πίνακα, είσαι ελεύθερος να πεις την γνώμη σου, αν σ’ αρέσει, αν σε προβληματίζει, αν εκφράζει την αγάπη σου για το ωραίο ή κάποιο υψηλό ιδανικό. Αν σου προκαλεί συνειρμούς και ξεπροβάλλονται, με αφορμή τον πίνακα, δικά σου βιώματα και αναμνήσεις. Γιατί σου διώχνει τον εγκλωβισμό σου. Και μαζί μ’ αυτόν σου διώχνει τις προκαταλήψεις, τον ρατσισμό, τις διακρίσεις. Δέχεσαι τους ανθρώπους, την βαθιά τους ποιότητα, την κουλτούρα τους.

Πρόκειται για μία υψηλή μορφή επικοινωνίας. Χωρίς λέξεις, χωρίς εξηγήσεις, χωρίς χρόνο. Αρχίζει από μία σπίθα του συναισθηματικού κόσμου του καλλιτέχνη, μόνος του στο ατελιέ, και απευθύνεται στον ψυχισμό (ή την λογική) τρίτων. Γι’ αυτό μας ενώνει. Και μάλιστα, μας ενώνει ακόμα και με τους ανθρώπους του παρελθόντος. Θυμηθείτε το «Μάθημα ανατομίας» του Ρέμπραντ.

Ενωθείτε λίγο με το παρασκήνιο αυτού του πίνακα. Οραματιστείτε το πνεύμα της εποχής, της επιστήμης, την συγκίνηση και την περιέργεια. Σκεφτείτε τον λόγο για τον οποίο είναι τόσο ακριβείς οι πινελιές του Ρέμπραντ. Ίσως γιατί τις θεωρούσε ως την συνεισφορά του στον κόσμο της Ιατρικής. Και κάπως έτσι προκαλούνται οι σκέψεις και οι συνειρμοί…

Δεν μπορώ να μην κλείσω αυτές τις σκέψεις μου, με τα λόγια του Καμύ:

«Δεν υπάρχει αληθινό έργο τέχνης που να μην συμβάλλει στην εσωτερική απελευθέρωση των προσώπων που το γνώρισαν και το αγάπησαν.»